شیب بندی یا به اصطلاح کروم بندی از مسائل مهم و اساسی در صنعت عایق کاری بخصوص ایزوگام میباشد كه بایستی درست انجام شود. شیب بندی بیشتر جهت حركت و هدایت آب آن هم به طوری كه به راحتی آب موجود در سطح ایزوگام پشت بام تخلیه شود میباشد و همچنین برای فضاهای خارجی مانند محوطه سازی، پیاده رو سازی، حیاط سازی و شیب بندیهای كوچك ساختمانی به مانند شیب بندی پشت بام، سرویسهای آبریز چون حمام، و درمواردی دستشویی و آشپزخانه از ویژگی خاصی برخوردار میباشد.
لازم به تذكر است كه این اصول در آبریزهای بزرگ به مانند توالتهای عمومی، رختشور خانههای شهرداری، مجاری آب و مجاری فاضلابها نیز از اهمیت خاصی بهرهمند میباشد كه هركدام دارای اجزایی خاص بوده و اما در مجموع به اصول هدایت و نوع شیب بندی و شیب دادن بایستی توجه شود ، كه ذیلاً به نكات آن توجه میكنیم.
شیب دادن را میتوان به طور کلی شیب سازی دانست و غالبا در محوطه سازیها به طول حركت آب به راههایی چون اكو و یا آبگیرها ، قنوات كهنه و كاریزهای خشك شده و درآخر جویهای بزرگ و كوچك كه باعث انتقال آب و فاضلاب از نقاطی به نقطه دیگر میباشد توجه شود.
نحوه حركت آب بایستی طوری باشد كه از مبدأ حرکت تا مقصد حركت (ناودانیها) و كشش آب و یا فضولات بدون هیچ گونه مانعی و هر چه سریعتر انجام شود كه این درصد شیب جهت هدایت وكشش آب كمتر و برای حركت فضولات بیشتر در نظر میباشد. در هر حال استاندارد شیب برای کشش فضولات حدود ۵ درصد و جهت هدایت آبهای هرز و مشابه ۱ الی ۳ درصد میباشد كه اگر این موارد رعایت شود اشكال فنی تراكم وگرفتگی در مسیر پیش نخواهد آمد.
به طوری كه از معنی آن مشخص میباشد ساختن شیب برای محوطه و مكانهای مختلف در پیش بوده و شیب سازی به روشهای گوناگون ممكن میباشد.
۱- تسطیح خاک
صاف نمودن سطوح جهت زمینهایی كه خود دارای شیب تند و ملایم میباشند و آماده سازی مراحل بعدی بر روی سطح بدست آمده جهت زیر سازی، روسازی، آسفالت در یك ویا دو لایه .
۲- بلوك گذاری
معمولاً در تقسیم خیابان كشی و پیاده رو سازی به هر صورت چه در مكانهای عمومی وچه در فضاهای باز خصوصی مورد استفاده میباشد كه ابتدا زیرسازی بلوك در ارتفاع معلوم و وسیله دستگاه ترازیاب (دوربین) و یا شیلنگ تراز و یا شمشه ترازانجام شده و شیب لازم در سطحی هموار ساخته میشود و با استفاده از ملاط ماسه سیمان آن هم با عیار كافی بلوکها در راستای ریسمان كشیده شده نصب میگردد و سپس دو طرف بلوکهای نصب شده با شفته ریزی بتونی مهار میشود و مسیر آماده شده مراحلی چون زیرسازی و رو سازی و در خاتمه آسفالت ریزی و یا موزائیک فرش میشود.
نکته: باید توجه داشت كه اگر محوطه از موزائیک پوشش میگردد عاجهای موزائیک در جهت حركت آب مانعی بوجود نیاورد تا كشش آب هر چه سریعتر و راحت تر انجام شود .
۳- دادن شیب
چنانچه محوطه دارای شیب لازم نباشد عمل شیب بندی را با بالا آوردن مقدار معینی از مبدأ، آن هم با مصالح گوناگون چون خاكریزی نخاله ریزی ، بتون ریزی و یا موارد دیگر با حجم لازم كه به طور اختصار گفته میشود انجام میدهیم .
۴- خاكریزی
معمولاً ارتفاع خاكریزی تا ۲۵ سانتیمتر و آن هم با اضافه كردن آب به صورت پاشیدن خاك را دو نم ساخته و پهن میكنیم علت اضافه کردن آب این است که خاک قبل از سیمان کاری نشست خود را بکند ،سپس عمل غلتك زنی را آنقدر ادامه داده تا این كه خاك كاملاً کوبیده و سفت شود و مقدار تراكم خاك از مقدار صد درصد نیز كمتر شود ، یعنی اگر این مقداربه ۹۵ درصد برسد كار بسیار جالب بوده و حفرههای هوا درخاك از بین رفته وخاك دستی ریخته شده از خاك بكر زیرین فشرده تر میشود كه مسلماً دارای مقاومتی بیشتر خواهد بود .بدیهی است اگر ارتفاع خاك ریزی بیش از ۲۵ سانتیمتر باشد سطح خاك لایه اولیه را غلتك آجدار زده تا پیوند بین دو لایه روئین و زیرین به وجود آیددلیل این کار این است که بعد از سیمانکاری و ایزوگام باعث ترک خوردن سطح کار نشود و سپس عمل خاک ریزی را به طوری كه شرح داده شد ادامه میدهیم .
نکته: چنانچه خاک از نوع نامرغوب باشد با اضافه كردن ۱ به ۲ گرد آهک و درشت دانه چون سنگریزه و ماسه و مخلوط كردن آنها ،خاک را به صورت گراول (درشت دانه و ریز دانه) در آورده و عمل خاک ریزی را دنبال میكنیم . مسلماً عمل گراول ساختن خاک در تمامی لایهها باعث استحکام هر چه بیشتر خاک میشود خصوصاً در لایه انتهایی با بیشتر كردن نوع دانههای شنی اتصال سازی آسفالت را بالایههای زیرین (خاک) بهتر میسازیم .
۵- نخاله ریزی
زمانی كه شیب بندی برای حیاط سازی و پشت بام سازی جهت ایزولاسیون باشد از مصالحی چون خرده آجرهای معمولی و خرده بلوکهای سیمانی و یا سفالین میتوان حجم شیب بندی را به وجود آورده که به اصطلاح کروم بندی گویند و حفرههای سطوح بدست آمده را با خردههای ضایعات مصالح موجود تسطیح نمود وزیر سازی را جهت اندود ماسه سیمان و بر روی آن موزائیک فرش و یا قیر اندود و آسفالت را مهیا ساخت .باید توجه داشت به علت این كه در محوطه سازی حیاط، مستقیماً زیرسازی در خطر یخ زدن كف میباشد، چنانچه از اضافه كردن ماسه سیمان به مخلوط نخاله استفاده گردد زیرسازی به مراتب بهتر بوده و خطر بلند شدن كف سازی پیش نخواهد آمد.
این مصالح از بهترین روشها و البته بسیار معمول و متداول بوده كه علاوه بر مقاومت ، دارای هزینه كمتر نسبت به انواع دیگر میباشد.مواد تركیبی این بتون تشكیل میشود از سر كف كارخانه آهن گدازی كه پس از سرد شدن سر كف از مواد زائد كارخانه به صورت حجمی باد كرده و دارای حفرههای فراوان بوده كه در نتیجه حجمی با وزن بسیار كم نسبت به سنگ معمولی دارا میباشد . مصالح را خرد كرده به كرده و دارای حفرههای فراوان بوده كه در نتیجه حجمی با وزن بسیار كم نسبت به سنگ معمولی دارا میباشد . مصالح را خرد كرده به صورت درشت دانه و با رعایت ریز دانه و با اضافه كردن سیمان و آب در شیب سازی مورد استفاده میباشد . لازم به یاد آوری میباشد.كه از سنگهای متخلخل سنگ پایی و یا پوكه سوخته زغال سنگ و كف جوشهای كارخانههای آجر پزی نیز به عنوان مصالح ودانههای تركیبی برای بتون پوكه استفاده میگردد.
چنانچه در بتون گرد آلومینیم اضافه شود و زمان خودگیری بتون در اثر فعل و انفعالات شیمیایی حبابهایی خارج میگردد كه نشان دهنده و به وجود آورنده ازدیاد حجم بتون میباشد.این حالت بتون را به صورت سنگ پا با حفره ای در آورده كه وزن مخصو ص بتون غیر مسلح را از ۲۲۰۰ كیلو تا ۸۰۰ و یا ۹۰۰ كیلوگرم در متر مكعب كاهش میدهد و در شیب بند یها قسمتهای داخلی خصوصاًپشت بام مورد استفاده فراوان میباشد.
به طوری كه مشخص است ارتفاع مورد نظر شیب بندی با طول شیب متناسب بوده ، یعنی اگر طول شیب تا محل سوراخ ناودان در پشت بام طویل باشد مقدار باری كه برای شیب بندی از مبدأ تا سوراخ ناودانی ریخته میشود به مراتب بیشتر و مرتفع تر از قسمتهای شیب با طول كمتر خواهد بود. یعنی ارتفاع شیب به نسبت طویلی ویا كوتاهی طول شیب بستگی كامل دارد. معمولاً ختم شیب در نقطه سوراخ ناودانی صفر و در شروع با طول درصد كه در طولهای بلند تا ۳ درصد میباشد تعیین میگردد و هر چه طول شیب كمتر باشد به همان نسبت درصد آن كم میگردد.
مثلاً برای طولهایی تا ۵ متر ۳ درصد، و طول بین (۲.۵ تا ۳) متر ۲ درصد، و طولهایی تا ۲ متر ۱.۵ درصد درنظر گرفته میشود.
چنانچه طول ذكرشده بیشتر از ۵ مترباشد سوراخ دیگری برای ناودانی پیش بینی میشود. چرا كه در موقع بارندگیهای شدید وجود سوراخ ناودانی معدود دارای عدم كشش آب و در نتیجه خساراتی خواهد بود.
حركت شیب به طرف سوراخ ناودانی میباشد و محل سوراخ به دو صورت تعبیه میگردد.
الف- سوراخ ناودانی دقیقا در وسط پشت بام باشد.
در این حالت به این ترتیب عمل میشود، طول شیب نقاط محاسبه میشود.
۱- معیار كروم گذاری ارتفاع چهار گوشه پشت بام تعیین میگردد .
۲- ریسمان كشی كشیده در بین كرومها عمل شمشه گیری انجام میشود .
۳- محل سوراخ ناودانی، كرومی مسطح و نازک گرفته میشود .
۴- وسیله ریسمان كشی بین كرومهای كناری و میانی یعنی (سوراخ ناودانی) شمشه گیری جهت قسمتهای شیب انجام میگردد .
۵- متنهای بدست آمده بین شمشهها كه لچكی گفته میشود با مصالح مورد نظر پر میشود و با شمشه كش كردن سطح بین دو شمشه حاصله سطح شیب بدست میآید.
با تكرار موارد ذكر شده در قسمتهای دیگر، سطح شیب بندی پشت بام بدست میآید كه آماده مراحل بعدی خواهد بود .
ب- چنانچه ناودانی در گوشهها و یا در قسمتهای میانی و كناری باشد.
نوع شیب از وسط پشت بام به طرف خارج خواهد بود كه تمامی موارد محاسبه شیب، كروم گیری، شمشه گیری و پر كردن متنها به همان ترتیب كه گفته شد انجام میگردد .
بهترین محل برای ناودان درست در وسط بام میباشد .(محل برخورد اقطار) زیرا فاصله آن نقطه از تمام نقاط دیگر تقریباً به یك اندازه بوده و در نتیجه با توجه به ۲ درصد شیب مورد نیاز بار كلی سقف در همه جا به طور یكسان پخش میشود ولی اگر ناودان درست در وسط ساختمان نباشد در نتیجه به یك نقطه از بام دورتر بوده و به همان نسبت بار آن نقطه بیشتر خواهد بود . ولی انتخاب محل ناودان درست در وسط بام به علت وجود اتاقها و سالنها و اینكه نمیتوان از وسط اتاقها لوله فاضلاب گذرانیده تقریباً هیچ وقت مقدور نیست .
با توضیحات فوق روشن است كه باید برای محل ناودان جایی را انتخاب نمود كه نزدیك ترین فاصله ممكن را به تمام نقاط داشته باشد تا بدینوسیله بار بام حداقل شود ضمناً عبور لوله ناودان در طبقات مزاحمتی برای اتاقها و سالنها و كمدها ایجاد ننماید .
جهت دستیابی به یک سیستم بهینه باید عوامل تاثیر گذار بر آن را از دید معماری و کار بردی ساختمان مورد توجه قرار داد بر اساس این نیازمندیها میتوان پارامترهای مناسب سقف را نظیر مقاومت، وزن عایق کاری و... به دست آورد از آنجا که در یک سیستم سقف و کف، عناصر سازه ای ( باربر ) و عناصر غیر سازه ای (پر کننده، عایق و...) در کنار هم عمل میکنند توجه توام به ویژگیهای هر دو گروه لازم در میان وزن کم به عنوان یکی از ویژگیهای مشترک در هر گروه مطرح است و نقش تعیین کننده ای در زمان کل اجزای باربر ساختمان دارد.
زمان ثبت: دوشنبه ۱۰ اسفند ۱۳۹۴ - ساعت ۲۱:۰۰